EN
Aytaylik, sizda faqat ma'lum maxsus sharoitlarda aniq ishlaydigan juda murakkab, nozik qurilma mavjud. Endi uning quvvat manbasini mutlaqo tartibsiz qiling, bir soniyada vayron qiluvchi energiya oqib, keyin esa beqarorlikka aylanib ketadigan qiling. Bu hujjatli telefonlardan tortib noutbuklarga qadar elektron qurilmalarda doimiy ravishda sodir bo'ladigan hodisa — elektr dunyoning kamchiliklariga qarshi kurashish. Shu tartibsizlik hamda qurilmangiz xavfsizligi orasida turib turgan, lekin deyarli e'tibor qaratilmaydigan qahramon — kuchlanishni tartibga soluvchi (voltage regulator)dir.
Kuchlanishni Tartibga Soluvchi Nima va U Nima Uchun Kerak
Kuchlanishni tartibga soluvchi — bu "sozlanadigan" terminal va yer orasidagi qarshilikni o'zgartirish yoki ba'zi nurlanuvchi/manba kuzatuvchilardan foydalanish orqali doimiy kuchlanishni saqlab turadigan sxema yoki qurilma. U asosan himoya qobig'i vazifasini bajaradi. Sizning qurilmangizga yetkaziladigan quvvat, xoh u devordagi chiquvchi bo'lsin yoki batareya manbai bo'lsin, toza ham emas, barqaror ham emas. U kuchlanish tullariga, kuchlanishning pasayishiga va turli elektr shovqunlariga duch kelishi mumkin. Nazoratsiz ushbu o'zgarishlar halokatli bo'lardi. Kuchlanishdagi bir lahzalik mikrochiplarni yoki boshqa komponentlarni yoqib yuborishi, kuchlanishning pasayishi esa qurilmaning qayta ishga tushishiga, noto'g'ri ishlashiga yoki umuman ishlamay qolishiga olib kelishi mumkin. Kuchlanishni tartibga soluvchi shunday noaniq kirishni qabul qiladi; shovqunlarning ortiqcha qismini olib tashlaydi va ichki qismlar xavfsiz, barqaror ishlashi uchun toza, barqaror kuchlanish ta'minlaydi. Bu barcha zamonaviy elektronikaning asosiy qurilma bloki bo'lib, qurilmalar nega nosozliksiz uzoq muddat ishlashining sababidir.
Tartibga solishning eng asosiy fakti
Eng oddiy darajada kuchlanishni tartibga soluvchi qurilma, fikr-mulohaza va ayirish tamoyili asosida ishlaydi (bu haqiqatda issiqlik tizimi termostatining ishini boshqarishiga o'xshaydi). U doim chiqish kuchlanishini kuzatib boradi. Chiqishdagi kuchlanish bilan bo'lishi kerak bo'lgan qiymat orasidagi har qanday farqni (kirishdagi yangi kuchlanish yoki mashinaning kamroq/ko'proq quvvat iste'moli) aniqlashi bilan darhol tuzatadi. Bu odatda ichki etalon kuchlanish asosida amalga oshiriladi. Agar chiqish kuchlanishi juda yuqori bo'lsa, tartibga soluvchi ortiqcha quvvatni yo'qotadi (yoki tokni kamaytiradi), chiqish kuchlanishi etarlicha past bo'lguncha mikrosekund davomida o'z kesmalarini qisqa tutashuv rejimida ushlab turadi. Agar hajm yetarli bo'lmasa, u oqimni oshirish uchun kirib keladi, shunda u oldingi darajaga qaytariladi. Bunday doimiy nazorat va millionlab marta sekundiga amalga oshiriladigan aniq sozlashlar tufayli kirish tomonda qanday voqealar sodir bo'lishidan qat'i nazar, elektr holati barqaror bo'ladi.
Kuchlanishni barqarorlashtiruvchilarning turlari va ularning qo'llanilishi
Regulyatorlar hammasi bir xil emas va asosan ikkita turdagi foydalarga ega. Ulardan birinchisi — chiziqli regulyator. Qattiq jihatdan eng oddiy va toza usul — chiziqli regulyator. Ular ortiqcha kuchlanishni yonib ketish orqali ishlaydi. Ular audio yoki sensor interfeyslari kabi kam shovqinli va past quvvatli dasturlar uchun juda yaxshi ishlaydi. Lekin ularning asosiy kamchiligi — samarasizlik, ayniqsa, kirish va chiqish orasidagi kuchlanish farqi katta bo'lganda, bunday hollarda ortiqcha energiya issiqlikka aylanadi.
Ikkinchi asosiy turi — kalitlanuvchi tartibgazat. Ular yanada murakkab va ancha samarali. Qo'shimcha kuchlanishni yo'qotish o'rniga, kalitlanuvchi tartibgazat tok oqimini juda tez-tez o'chirib yoqadi va so'ngra energiya impulslarini barqaror kuchlanishga aylantirish uchun induktorlar va kondensatorlar kabi komponentlardan foydalanadi. Bu usul issiqlik sifatida sarf bo'layotgan energiya miqdorini kamaytiradi va kalitlanuvchi tartibgazatlarni batareyalar bilan ishlaydigan asboblarda hamda uy aroq-usturlaridagi boshqa ba'zi qurilmalarda, masalan, kompyuter matn poyasida foydalanish uchun mos qiladi. Kamchiligi shundaki, ular elektr shovqinlari yaratishi mumkin, bu esa ehtiyotkorlik bilan ishlangan sxema dizayni vositasida bartaraf etilishi kerak.
Quyida Keng Tarqalgan Xavflar Ro'yxati Hamda Tartibgazat Qanday Qilib Qurilmalaringizni Himoya Qilishini Ko'rsatamiz
Elektronika bir nechta ko'rinmas dushmanning ta'siridan, masalan, kuchlanishni tartibga soluvchi qurilma tomonidan himoya qilinadi. Kuchlanishda keskin, lekin qisqa oshish sodir bo'lganda, bu uzilishdan keyin tokning qaytishi yoki boshqa elektr asboblarning yoqilishi va o'chirilishidan kelib chiqadigan kuchlanish tirmoqlari sifatida qaraladi. Bunday tirmoqlar yarimo'tkazgichli qurilmalarni darhol ishdan chiqarishi mumkin. Shu paytlarda tartibga soluvchi ushbu piklarni cheklaydi. Kuchlanish pasayishi (sag) esa kuchlanishdagi nisbiy o'zgarishdir va bu mikrokontrollerlarni qayta sozlashga olib kelishi mumkin. Sudya esa kerakli bosimni saqlash vazifasini o'taydi. Shuningdek, boshqa elektron qurilmalar hamda radio chastotalarning elektr shovqini (masalan, radio chastotadagi aralashuvlar yoki RFI) interfeysga kirib, raqamli mantiq hamda analog sensorlar uchun zarur bo'lgan toza signallar yo'lini buzishi mumkin. Ayniqsa chiziqli tartibga soluvchilar ushbu yuqori chastotali shovqinni yo'q qilib, qurilmaga toza signal yetkazib beradi.
Elektronikani Tanlash va Xavfsiz Saqlash
Biroq, kuchlanishni tartibga soluvchilarning ahamiyati kabi bir oz bilimga ega bo'lsangiz, siz ehtimol aqlli xaridor qaror qabul qilasiz. Xususiyat tavsifining ostida 'yuqori sifatli kuchlanishni tartibga soluvchi' degan yozuvni o'qimasangiz ham, ishonchlilik va qurilmalarning uzoq foydalanish muddati doimiy obro'si orqali yaxshi kuchlanishni tartibga soluvchini aniqlash mumkin. Shuningdek, ushbu ma'lumot ishlab chiquvchilar tomonidan ishlab chiqarilgan quvvat adapterlari va zaryad qurilmalaridan foydalanish muhimligini ham ta'kidlidi. Arzon, nomi yo'q, chegirma qilingan kuchlanishni tartibga soluvchi chiqish kuchlanishini to'g'ri tartibga solmasa, qimmatbaho elektron uskunangiz nazoratsiz tok ta'minotiga qarshi qo'yiladi va erta vafot etish ehtimoli bor. Kichik kuchlanishni tartibga soluvchi quvvat manbai asosini mustahkamlab, elektron uskunalaringizning ishlash samaradorligini saqlab, ularda uzilishlar va ishdan chiqishlarni oldini olib, sarmoyangizni tinchlikda himoya qiladi.